The fridge

Accra, Ghana

Wanneer in Ghana iemand overlijdt, wordt deze overgebracht naar het mortuarium, ook wel ‘the fridge’ genoemd. Soms moeten ze daar maanden verblijven, tot de familie genoeg geld heeft gespaard voor een uitvaart en alles rondom de uitvaart geregeld kan worden. In ‘the fridge’ in de plaats Accra zijn drie grote koelcellen, met elk plaats voor zo’n honderdvijftig lichamen. Rechts liggen de mannen, links liggen de vrouwen.

Wanneer de familie klaar is voor de uitvaart, wordt het lichaam klaargelegd om te worden opgehaald. Het lichaam wordt uit de koelcel gehaald, gewassen en in een doek gewikkeld. Op de binnenplaats van ‘the fridge’ wordt gedronken en gedanst door de familie en vrienden. Eenmaal thuis aangekomen wordt de overledene gekleed in een mooi pak of mooie glitterjurk en opgebaard op een gehuurd ijzeren bed. Grote kans dat de overledene nog nooit op zo’n bed heeft mogen slapen, maar heel zijn leven op een matje op de grond moest slapen.
De overledene ligt hier één dag opgebaard, de dag erna zijn de kistlegging en de begrafenis. Vaak is de kist wit, een ‘amerikaans model’ zoals wij dat noemen, met een kantelend deksel. Soms is de kist volledig gepersonaliseerd voor de overledene. De kist heeft bijvoorbeeld de vorm van een bierfles, vliegtuig of schoen. Iets waar de overledene van hield, waar hij/zij bekend om stond of wat typerend was voor de overledene.

Bij de uitvaart wordt veel gehuild, met zo veel mogelijk lawaai. Dat schijnt de emoties te beïnvloeden en hiermee verhogen ze de opbrengst van donaties. Vaak huren ze zelfs huilvrouwen in, die op de juiste momenten extra hard huilen. Ook zijn er hierdoor meer mensen op de begrafenis. Hoe meer mensen, hoe groter het aanzien en hoe beter het is voor de familiereputatie. Een drukbezochte begrafenis wordt gezien als een soort statussymbool.
Ghanezen zien de dood niet als het einde, maar als overgang van het fysieke naar het spirituele leven. Ze geloven dat overleden voorouders het leven van hun kinderen beïnvloeden en daarom vinden ze dat je een overledene maar beter kunt uitzwaaien met veel geschenken, een bed, mooie kleren en een swingende, luide, drukke begrafenis.

Op de dag na de uitvaart zullen de honderden gasten uitgebreid eten, drinken en dansen tot in de nacht. Een ‘begrafenisfeest’ moet zo leuk en gezellig mogelijk zijn, zodat er zo veel mogelijk mensen komen. Er wordt dus veel geld gestoken in begrafenissen, vaak nog meer dan in bruiloften. Sommige Ghanezen zijn het hier niet mee eens, ze vinden dat families moeten investeren in scholing voor de kinderen bijvoorbeeld. Net als hier in Nederland, zijn er dus ook in Ghana verschillende meningen over uitvaarten. Niet iedereen gelooft hetzelfde en niet iedereen is het altijd met elkaar eens. Dit hoeft ook niet. Iedereen is uniek en mag het op zijn of haar eigen manier doen.